9.wprowadzenie do przedmiotu, Fizjologia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

9. Wprowadzenie do przedmiotu. Komórki, tkanki, narządy, układy narządowe. Błona komórkowa i jej funkcje; receptory błonowe. Ligandy zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe. Narządy hormonalnie czynne. Homeostaza: definicja, wskaźniki homeostazy, zaburzenia homeostazy; sprzężenia zwrotne i ich rola w utrzymaniu homeostazy. Homeostaza jako wyróżnik stanu zdrowia i choroby.

{większość w prezentacji!}

Błona komórkowa i jej funkcje; receptory błonowe:

Błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od płynu zewnątrzkomórkowego, składowych wodno elektrolitowych ECF. Budowa błony kom. jest podobna we wszystkich komórkach podobna, ale różni się w zależności od funkcji.

2.1

Funkcje błony komórkowej:

Ø izolacyjna - objawia się tym, że między środowiskiem wewn. i zewn. komórki są znaczne różnice stęż. jonów np. Na+, K+, Cl-. Stąd wnętrze komórki w stosunku do potencjału zewnątrzkom. jest ujemne. Obowiązuje tutaj zasada elektroobojętności ładunków – ładunki wenątrz komórki i na zewnątrz równoważą się.

Ø

recepcyjna – dla większości czynników regulacyjnych błon. kom. jest nieprzepuszczalna. Na powierzchni błony są receptory, czynniki regulacyjne łączą się z receptorami i na drodze transdukcji dochodzi do efektu wewnątrz komórki. Czynniki regulacyjne = ligandy. Ligand zewnątrzkomórkowy na ogół działa przez recetory błonowe. Niektóre ligandy będą działały na błony, a nie wnętrz komórki

Błona komórkowa ma budowę dwuwarstwową złożoną z palisadowato ułożonych lipidów z hydrofilną głową i hydrofobowym ogonkiem.. Ma grubość 7-8nm, jest strukturą dynamiczną. Lipidy mają w niej zdolność do ruchów flip-flop. Stabilizację błony komórkowej zapewniają cząsteczki cholesterolu, których pierścień sterolowy oddziaływuje na łańcuchy acylowe fosfolipidów i wpływa na płynność błony komórkowej. Na powierzchni bł. kom. jest powłoka zbudowana z węglowodanów (glikoprotein i glikolipidów) – glikokaliks. Spełnia ona istotną rolę - może wiązać różne jony np. Ca2+ i uczestniczy w reakcjach obronnych organizmu.

Skład błony:

1) fosfolipidy

2) glikolipidy

3) cholesterol – stabilizuje błonę (patrz wyżej)

4) białka – integralne, peryferyjne (powierzchniowe)

5) glikoproteiny – w glikokaliksie (patrz wyżej)

6) woda

Ligandy zewnątrzkomórkowe i wewnątrzkomórkowe:

Ligandy można podzielić na:

· neurotrnasmitery – ukł. nerwowy

· hormony – ukł. dokrewny

· hormony lokalne o działaniu parakrynowym i autokrynowym – autakoidy

· eikozanoidy:

* prostaglandyny

* prostacykliny

* tromboksany

* leukotrieny

* lipoksyny

substancje wytwarzane przez narządy o podstawowym działaniu innym, nie związanym z układem dokrewnym:

a) układ krążenia:

- przedsionkowy peptyd natriuretyczny – ANP

- produkty śródbłonka naczyń

b) nerka:

- renina

- erytropoetyna

- 1,25-dihydroksycholekalcyferol – aktywna postać wit. D

kininy

cytokiny

czynniki wzrostu

Produkty przemiany materii mogą być związkami regulacyjnymi np. prostaglandyny. Wszystkie czynniki działające miejscowo regulacyjnie to autakoidy np. histamina z komórek tucznych. Inne produkty przemiany materii np. CO2 nie maja zdolności regulacyjnych, ale wpływają na czynności komórek i tkanek . Są to czynniki humoralne.

Motoneuron a - komórka a - neuron kończący się płytką motoryczną na miocycie ( mediator – acetylocholina ) – podlega regulacji innych komórek układu nerwowego, które działają przez neurotransmittery pobudzające i hamujące.

Wpływy:

LIGANDY ZEWNATRZ KOM.

Neutransmitery, produkty ukł. Dokrewnego, hormony porakrynne i autokrynne, eikazanoidy:

Prostaglandyny, prostacykliny, trąboksany, leukotreiny, likoksyny.

Substancje wyt przez narz o podstawowym znaczeniu: ukł. krążenia, nerka.

Kininy, cytokininy, czynniki wzrostu

LIGANDY WEWNATRZ KOM

cAMP – cykliczny adenozynomonofasforan

cGMP – cykliczny gyazynomonorosforan

IP3 – inozytolotrifosforanu

DGA – dicyloglicerol

Jony Ca2+

Narządy hormonalnie czynne:

1. Podwzgórze

Część międzymózgowia w której znajdują się m.in. komórki nerwowe, które potrafią zmienić sygnał elektryczny na biochemiczny. Wydzielanie substancji dokrewnych przez neurony nazywa się neurosekrecją. Hormony:

· wazopresyna (ADH, VIP) – wzmaga resorpcję zwrotną wody w nerkach, poprzez zwiększenie ilości akwaporyn wbudowanych w błonach komórek. W wyniku działania hormonu antydiuretycznego dochodzi do zmniejszenia diurezy (ilości produkowanego moczu) oraz wzrostu ciśnienia krwi.

· oksytocyna – pobudzanie skurczów mięśni gładkich macicy i wydzielania mleka

· hormony sterujące czynnością przysadki – regulacja wydzielania hormonów przysadki.

2. Przysadka mózgowa

(nieparzysty gruczoł położony u podstawy mózgu):

· somatotropina (GH):

lpobudza wzrost organizmullpośrednio wpływa na wzrost kości długichllwzmaga transport aminokwasówllukierunkowuje metabolizmllprzyczynia się do wzrostu poziomu glukozy we krwillpobudza rozkład tłuszczów zapasowychllzatrzymuje jony wapniowe i fosforanowell l

Niedobór somatotropiny u dzieci powoduje karłowatość (jeśli jest to niedobór pierwotny to karłowatość przysadkową). Natomiast zbyt duże wydzielanie GH powoduje u dzieci gigantyzm, a u dorosłych akromegalię.

· prolaktyna (PRL) (hormon laktotropowy) – zapoczątkowuje i podtrzymuje wydzielanie mleka

· hormony tropowe:

§ tyreotropina (TSH) – pobudza wydzielanie hormonów (tyroksyny) przez tarczycę

§ adrenokortykotropina (ACTH) – pobudza wydzielanie hormonów przez korę nadnerczy

§ lipotropina – pobudza rozkład tłuszczów zapasowych

§ gonadotropiny – pobudzają rozwój i czynności gonad: jajników lub jąder:

ü folitropina (FSH) – u kobiet pobudza wzrost i dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego a u mężczyzn pobudza spermatogenezę

ü lutropina (LH) – powoduje jajeczkowanie; pobudza wydzielanie testosteronu przez komórki śródmiąższowe jąder

3. Szyszynka

melatonina – powoduje agregacje ziaren barwnika melaniny; wpływa na ośrodki snu i czuwania; opóźnia dojrzewanie płciowe.

4. Tarczyca

§ tyroksyna(T4) i trójjodotyronina (T3)

lwzmaga podstawową przemianę materiillpobudza syntezę białekllzmniejsza poziom cholesterolu we krwil

§ kalcytonina – przesuwa wapń z krwi do kości, zwiększając uwapnienie kości

5. Przytarczyce

parathormon (PTH) – jedyny hormon produkowany przez przytarczyce; małe, parzyste gruczoły leżące na rogach tarczycy. Jest to podstawowy hormon regulujący gospodarkę wapniową w organizmie (wraz z innym hormonem antagonistą kalcytoniną, produkowaną przez tarczycę). Parathormon powoduje uwalnianie jonów wapnia z kości (które są głównym rezerwuarem jonów wapnia dla organizmu) do krwi, wówczas gdy poziom tych jonów we krwi spada.

6. Grasica

tymozyna (tymulina) – indukują różnicowanie i dojrzewanie limfocytów T

tymopoetyna – hamuje przewodzenie impulsów pomiędzy neuronami a komórkami mięśniowymi – kontroluje siłę skurczu mięśni (działa na płytkach motoneuronalnych w połączeniach akson-komórka mięśniowa)

7. Trzustka

§ glukagon (komórki A) – podwyższenie poziomu cukru we krwi

§ insulina (komórki B) – obniżenie poziomu cukru we krwi

1.obniża stężenie glukozy (cukru) we krwi, ułatwiając transport glukozy do komórek

2.zwiększa syntezę białek i tłuszczów

· Względny lub bezwzględny niedobór insuliny jest przyczyną zaburzeń gospodarki węglowodanowo-lipidowej z cukrzycą włącznie, zaś jej nadmiar jest przyczyną hipoglikemii.

– somatostatyna (komórki D) – hamuje wydzielanie hormonów jelitowo-żołądkowych oraz hamuje działanie gastryny, cholecystokininy i insuliny na gruczoły trawienne

– ...

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

9.wprowadzenie do przedmiotu, Fizjologia

Podstrony