8871, Big Pack Books txt, 5001-10000

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
RODZINA WSPӣCZESNApod redakcj� naukow�Marii Ziemskiej= WYDAWNICTWA UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO** WARSZAWA 1999Projekt ok�adkiJakub Rakusa-SuszczewskiRedaktorMaria Romanow-BroniarekRedaktor technicznyEl�bieta CzajkowskaKorektorEl�bieta MichniewiczSk�ad i �amanieDariusz DejnarowiczWydano z pomoc� finansow� Komitetu Bada� Naukowychoraz Instytutu Stosowanych Nauk Spo�ecznych UW� Copyright by Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 1999ISBN 83-235-0144-0Wydanie I. Ark. wyd. 13,25. Ark. druk. 13,00. Papier offset, kl. IIIDruk i oprawa : PPUH Nokpol, Koby�kaV-Spis tre�ciWprowadzenie........................................................ 5Krystyna Kluzowa � Sytuacja demograficzna rodziny polskiej lat dziewi��dzie-si�tych i jej konsekwencje spo�eczne......:............................ 13Zbigniew Tyszka � Relacja �rodzina � spo�ecze�stwo globalne" w okresietransformacji...................................................... 25Aldona �urek � Orientacje na mikrostruktur� a rodzina....................... 32Maria Ziemska � Zmiany w relacjach ma��e�skich w cyklu �ycia rodziny ........ 44Teresa Kuko�owicz � Sytuacja wychowawcza w nowych kategoriach rodzinw okresie transformacji ustrojowej..................................... 58Wojciech �wi�tkiewicz � Rodzina jako warto�� w tradycji kulturowej G�rnego�l�ska........................................................... 71Katarzyna W�grzyn � Wychowanie religijne w rodzinie g�rno�l�skiej........... 90Marek Le�nikowski � Rodzina bytomska w badaniach socjologicznych ......... 108Mirona Ogryzko-Wiewi�rowska � Rodzina w oczach m�odego cz�owieka ....... 116Janusz Maria�ski � Praktyki religijne m�odzie�y a uznawane warto�ci pro-rodzinne ........................................................ 124Piotr Kryczka � Rozw�d w opinii spo�ecznej � kierunki zmian............... 149? Anna Kwak� Rozw�d a separacja w opinii kobiet i m�czyzn ................ 177Zbigniew Tyszka � Rodzina wsp�czesna�jej geneza i kierunki przemian......(Anna Wachowiak � Rezultaty zmian w rodzinach holenderskich w ko�cuXX wieku....................................................... 201WprowadzenieArtyku�y zawarte w niniejszym tomie nale�� do pok�osia X Og�lnopolskiego ZjazduSocjologicznego. Zjazd ten odby� si� w dniach 22-25 wrze�nia 1997 r. w Katowicach.Gospodarzem by� Instytut Socjologii Uniwersytetu �l�skiego. Obradowano na temat ��l�sk� Polska � Europa. Zmieniaj�ce si� spo�ecze�stwo w perspektywie lokalnej i globalnej".Zjazd cieszy� si� du�ym zainteresowaniem. Program obejmowa� 4 sesje plenarne, 5 sym-pozj�w (w tym jedno w j�zyku angielskim, w kt�rym mogli uczestniczy� go�cie zagranicz-ni) i 43 grupy tematyczne. Dwie z nich dotyczy�y rodziny: �Rodzina na �l�sku, w Polsce,w Europie" prowadzona przez dr Ew� Burzy�sk� oraz �Przemiany wsp�czesnej rodziny",kt�rej przewodniczy�am. Praktycznie obie grupy tworzy�y ca�o��, dlatego te� postanowio-no wsp�lnie opublikowa� materia�.Jak wskazano powy�ej, by� to dziesi�ty zjazd socjolog�w w Polsce, mimo �e pierwszyodby� si� w 1931 r., drugi w 1935, na trzeci trzeba by�o czeka� 30 lat, a nast�pne organizo-wano w nieregularnych odst�pach co 4 do 8 lat. Dopiero w latach dziewi��dziesi�tychodby�y si� trzy kolejne zjazdy: �smy (1990), dziewi�ty (1994), dziesi�ty (1997), jedenastyza� przygotowywany jest na wrzesie� 2000 r. Z tego zestawienia wida�, jak trudn� drog�przeby�a socjologia polska.Dzieje zjazd�w socjolog�w wspomina� prof. Antoni Su�ek w wydaniu specjalnym�Uniwersyteckiej Gazety U�", kt�ra ukaza�a si� z okazji X Zjazdu. Ksi�g� z tego zjazduopublikowa�y w 1999 r. Wydawnictwa Uniwersytetu �l�skiego. Obejmuje ona jednakniewielk� (10%) cz�� dorobku, ale �ci�le powi�zan� z ide� zjazdu i ukazuje jego wielo-wymiarowo�� zawart� w czterech cz�ciach: I. �l�sk jako problem socjologiczny (4 re-feraty), II. Nowa r�norodno�� spo�ecze�stwa polskiego (21 referat�w), III. Spo�ecze�stwopolskie w zmieniaj�cym si� �wiecie (5 referat�w), IV. O socjologii (2 referaty). S� to re-feraty pochodz�ce z sesji plenarnej, sympozj�w i grup tematycznych.Ukaza�a si� te� (1998) ksi��ka pt. Zbiorowe stosunki pracy w Polsce. Obraz zmianpod red. Wies�awy Kozak i Jolanty Kulpi�skiej, zawieraj�ca referaty z grupy tematycznej.Niekt�re referaty opublikowano w �Kulturze i Spo�ecze�stwie" 1998, t. 42, nr 2 orazw �Studiach Socjologicznych" 1998, t. 149, nr 2.Rodzina wsp�czesna zawiera dorobek dw�ch wspomnianych wy�ej grup tematycz-nych po�wi�conych rodzinie. Stanowi socjologiczn� dokumentacj� przemian spo�ecznych,jakie dokonuj� si� w Polsce pod wp�ywem transformacji systemowej i towarzysz�cego jejotwarcia spo�ecze�stwa polskiego na oddzia�ywanie og�lniejszych trend�w cywilizacyjnych,cho� niekt�re z nich narasta�y w ostatnim �wier�wieczu. Prezentuje r�ne aspekty stanui funkcjonowania wsp�czesnej rodziny. Artyku�y zawarte w tym tomie dotycz� g��wnierodziny polskiej, a jeden rodziny holenderskiej lat dziewi��dziesi�tych.Wi�kszo�� artyku��w oparto na wynikach bada� empirycznych prowadzonych w latachdziewi��dziesi�tych przez r�nych badaczy w rozmaitych regionach Polski, dostarczaj�c�wie�ych danych o tej niezmiernie wa�nej strukturze spo�ecznej. Uzyskane w poszcze-g�lnych badaniach wyniki wspieraj� si� wzajemnie, tworz�c �ywy oraz interesuj�cy obrazstanu aktualnego i przemian, jakie zasz�y zar�wno w strukturze, jak i sposobie funkcjo-nowania rodziny i jej cz�onk�w. Autorami poszczeg�lnych artyku��w s� badacze rodzi-ny wywodz�cy si� z kilku �rodowisk akademickich lub z nimi zwi�zanych, mianowiciez Uniwersytetu Jagiello�skiego, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, UniwersytetuMarii Curie-Sk�odowskiej, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Akademii Rolniczejw Poznaniu, Uniwersytetu �l�skiego oraz Uniwersytetu Warszawskiego.W pracy poruszono r�ne zagadnienia charakteryzuj�ce rodzin� polsk� lat dziewi��-dziesi�tych. Badania wykonano w okresie podzia�u kraju na 49 wojew�dztw, dlategookazjonalnie u�ywane s� jeszcze ich �wczesne nazwy. G��wne w�tki tematyczne po-jawiaj�ce si� w tym tomie to: sytuacja demograficzna ma��e�stwa i rodziny, relacje ma��e�-skie, warto�ci zwi�zane z �yciem rodzinnym, nowe kategorie rodzin okresu transformacji,stwarzaj�ce problemy wychowawcze, pogl�dy na rozw�d, na separacj�, rodzina w oczachm�odego cz�owieka, tak�e w zwi�zku z jego praktykami religijnymi, wychowanie religijnew rodzinie. Tom zamyka artyku� o rodzinie holenderskiej lat dziewi��dziesi�tych.W pracy o demograficznej sytuacji w Polsce Krystyna Kluzowa wykorzysta�a g��wniedane z mikrospisu 1995 r. Rozwa�ania prowadzi�a zar�wno na tle sytuacji demograficznejw zachodnich pa�stwach europejskich, jak i analiz spo�ecznych w kraju. Autorka nie od-dziela�a prokreacji od danych o ma��e�stwie, wskazuj�c tym samym na g��wnie ma��e�skicharakter prokreacji u nas, zw�aszcza �e zwi�zk�w kohabitacyjnych jest niewiele. Nasuwasi� uwaga, �e nale�y poczeka� na wzrost wsp�czynnika zawierania ma��e�stw, a nast�pniedopiero oczekiwa� wzrostu wsp�czynnika urodze�. Mo�na doda�, �e nie zaobserwowanojeszcze � zwi�zanej z poprzednim wy�em � wy�owej fali w�r�d m�odych ludzi w wiekuzawierania ma��e�stw i prokreacji, a ponadto obecnie kszta�ci si� d�u�ej wi�cej os�b ni�poprzednio, co mo�e wp�ywa� na op�nienie wieku wchodzenia w zwi�zki ma��e�skiew Polsce. Autorka stwierdza zreszt�, �e sytuacja demograficzna w wymiarze prokreacyjnymzbli�a si� do stanu w Europie Zachodniej, gorzej jest natomiast z umieralno�ci� i w tejdziedzinie daleko nam jeszcze do standard�w kraj�w wysoko rozwini�tych. Zwraca te�uwag� na rodziny zagro�one dysfunkcjonalno�ci� z powodu ub�stwa, a tak�e matki samot-nie wychowuj�ce dzieci. Tu na pierwszy plan wysuwa si� wdowie�stwo, a na dalszym s�rozwody czy separacja spowodowana czasow� nieobecno�ci� jednego z ma��onk�w.Prof. Zbigniew Tyszka w swoim artykule zaj�� si� g��wnie analiz� transformacji spo�e-cze�stwa polskiego, kt�r� poprzedzi� charakterystyk� sytuacji rodziny w okresie po-wojennym. Wyr�ni� 6 aspekt�w zachodz�cych zmian i om�wi� ich wp�yw na rodzinypolskie. Stwierdzi�, �e w pierwszych latach transformacji zmiany by�y prze�ywane bardziejburzliwie, a w nast�pnych sytuacja si� stabilizowa�a. Autor analizuj�c r�ne skutki tychzmian, m.in. polaryzacj� rodzin pod wzgl�dem ekonomicznym zauwa�y�, �e wiele rodzinnauczy�o si� zaradno�ci i oparcia na sobie, a samorz�dy lokalne, b�d�c bli�ej rodzin po-trzebuj�cych pomocy, b�d� mog�y lepiej rozpatrywa� ich potrzeby. Niemniej podkre�li�konieczno�� wypracowywania d�ugofalowej polityki spo�ecznej.Dr Aldona �urek zaj�a si� problemem orientacji na mikrostruktury zbadanym naog�lnopolskiej pr�bie losowej licz�cej 814 os�b. Wyodr�bni�a 4 typy orientacji: indywi-dualistyczn�, familistyczn�, na przyjaci� oraz na koleg�w i znajomych, a nast�pnie jescharakteryzowa�a. Okaza�o si�, �e wsp�ln� cech� wszystkich wyr�nionych orientacji jestwybieranie rodziny jako najwa�niejszej mikrostruktury spo�ecznej daj�cej oparcie w sy-tuacjach trudnych, ale jednocze�nie stale si� aktualizuj�cej w codziennym �yciu. Poczucieprzynale�no�ci odnosi si� nie tylko do rodziny ma�ej, lecz tak�e poszerzonej i powino-watych. Fakt posiadania rodziny wi��e si� ze szcz�ciem osobistym i sukcesem �yciowym.Rodzina jest najbardziej atrakcyjna dla familist�w, nast�pnie dla os�b zorientowanychna przyjaci�, nieco mniej dla zorientowanych na koleg�w, a na ko�cu dla indywiduali-st�w, kt�rych si�a zwi�zku z rodzin� okaza�a si� dwukrotnie mniejsza ni� familist�w.U indywidualist�w rodzina oraz inne grupy i kr�gi spo�eczne s� cenione ze wzgl�du naspe�nianie zada� afektywnych.Autorka scharakteryzowa�a osoby z wyr�nionych orientacji pod wzgl�dem cech spo-�eczno-demograficznych, a nast�pnie r�... [ Pobierz całość w formacie PDF ]

8871, Big Pack Books txt, 5001-10000

Podstrony