9. Średniowieczny porządek, historia myśli socjologicznej

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

PORZĄDEK POLITYCZNY I JEGO UPRAWOMOCNIENIE W ŚWIETLE SPORÓW DOKTRYNALNYCH SREDNIOWIECZA

WYKŁAD:

Spór dotyczył charakteru władzy, czy jest ona pochodzenia boskiego czy tez nadają ją ludzie. Wynikało to z tradycji:

Grecko-rzymska

o władza pochodzi od obywateli (od ludu rzymskiego)

o można wypowiedzieć posłuszeństwo gdy władza traci swoje uprawomocnienie

o cesarz był uważany za „pierwszego wśród równych”, jego dekrety wydawane w „imieniu ludu”

Judeochrześcijańska(starotestamentowa):

o władza królewska ma charakter sakralny, pochodzi od Boga

o władca jest pomazańcem bożym, namiestnikiem zarówno w kwestiach politycznych jak i religijnych

o cesarz mógł podejmować decyzje w kwestii religii, definiował dogmaty religijne, decydował jak ma przebiegać życie chrześcijanina, zwoływał sobory, mógł wpływać na osobę papieża (dotyczy to okresu Cesarstwa Wschodnio-Rzymskiego)

Władza cesarska była bardzo silna gdyż miała dwoiste uprawomocnienie (Charakter sakralny i świecki zarazem) tzw. Cezaropapizm

W późniejszym okresie średniowiecza toczyły się liczne spory między władcami świeckimi a duchownymi Społeczno-ekonomicznym systemem był feudalizm, którego podstawą była zależność Feudał – Chlop. Relacje te regulowane były prawem administracyjnym(rzymskim) oraz boskim( patrz sw.Tomasz)

Na pdst. Szackiego

Charakterystyka porządku społecznego i związanego z nim pogladami na świat wg Roberta A. Nisbeta:

„ Istota średniowiecznego porządku była hierarchia, w ramach której, każdy człowiek dawał i otrzymywał , to czego wymagalo od niego funkcjonalne miejsce w społecznej zależności.

Ośrodkiem średniowiecznego schematu rzeczy były wspólnotowość i przynależność.

Całość porządku społecznego była pojmowana jako communitas communitatum, wspólnota wspolnot i niezależnie od tego czy chodziło o klasztor, gildię, uniwersytet czy stan rycerski, dwór , feudum, czy rodzinę patriarchalną, obowiązkiem należącej do takiej wspólnoty jednostki było służyć. Średniowieczni filozofowie wyobrażali sobie społeczeństwo jako wielki łańcuch istnień, zaczynając się na dole od najprostszego organizmu a kończą się zaś na Bogu na samym szczycie. Kazde ogniwo tego łańcucha nawet bardzo skromne, uważano za wazna czesc boskiej całości.”

Na pdst. J. Baszkiewicza „Myśl wieków średnich”

Podstawową cecha społ. Średniowiecznego była jego hierarchizacja.

Pewien biskup (XIw.) tłumaczył to tak:

Jest jeden Dom Boży, który składa się z 3 częsci

1. Modlących się – duchowni / wolni

2. wojujących – monarchowie rycerze /wolni

3. Pracujących – poddani / wydziedziczeni

Ten stan rzeczy nie wszystkim się jednak podobał. Dlatego tez dochodziło do buntow chłopskich, a także sporow miedzy duchownymi a świeckimi władzami. W XI-XII w toczył się spór o inwestyture miedzy papiestwem a monarchami. Ostatecznymi argumentami duchownych były cytaty z biblii. Jednak już wtedy zaczynano na powrót interesować się prawem rzymskim i racjonalna filozofia Arystotelesa, które dawały podstawy do rozszerzenia funkcji państw, wzmocnienia władzy monarszej, zlaicyzowania doktryn.

W średniowieczu na pytanie „Skąd wzięła się władza i dlaczego należy jeje podlegac?”

· Przewazała jedna odp. „od Boga”. Najpierw rządził Bóg(bogowie), nastepnie przekazal swą wladze królowi, który jest pomazańcem bożym, namiestnikiem.

Paweł z Tarasu

„ Wszelka dusza niechaj będzie poddana zwierzchności, albowiem nie masz zwierzchności jeno od Boga (…) Przeto kto się sprzeciwia zwierzchności sprzeciwia się postanowieniom bozym.”

„Boga się bójcie, króla czcijcie.” A więc należy być lojalnym wobec władzy.

Św.Augustyn.

„Państwo z powodu grzechu” Dualizm – panstwo boskie (dobro) i ziemskie (zło)

Państwo jako bicz bozy, poskramia ludzi przed czynieniem zła

Klasa panujaca to wybrańcy boży natomiast lud to grzeszne masy!!!

· Nieśmiało sugerowali niektórzy myśliciele, ze państwo jest tworem ludzkiej woli

Jan z Salisbury:

Państwo z natury, stworzone na jej wzór, jest jak organizm, ciało(skoordynowane i zhierarchizowane)

Głowa-monarcha / dusza- kler/ serce-senat/ oczy,uszy,jezyk-sąd/ rece-armia/ nogi-chłopi

Św.Tomasz

· państwo wynika ze społecznej natury człowieka ( który jest zwierzeciem politycznym). Jest ono koniecznościa naturalna, doskonałym tworem, nie jest złe (jak u Augustyna) i ma zapewniać dobro powszechne.

· hierarchiczna struktura bytów, która przekładała się na kształt społeczeństwa. Dla istniejącego systemu feudalnego takie podziały były niezbędne.

· nakazywał wypełnianie roli która jest determinowana miejscem w spol.

o Władza pochodzi od ludu , zatem nieprawomocna władza nie wymaga bycia jej posłusznym

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

9. Średniowieczny porządek, historia myśli socjologicznej

Podstrony